ಕೊಡಗಿನ ಬಿಜೆಪಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ವಿನಯ್ ಸೋಮಯ್ಯ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಪ್ರಕರಣ ವಾಟ್ಸಪ್ ಗ್ರೂಪ್ ಅಡ್ಮಿನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಆತಂಕ ಮೂಡಿಸಿದೆ.
ವಿನಯ್ ಅಡ್ಮಿನ್ ಆಗಿದ್ದ ಗ್ರೂಪ್ ನಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯರೊಬ್ಬರು ಮಾಡಿದ ಪೋಸ್ಟ್ ಫಲವಾಗಿ ಅವರ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸರ FIR ದಾಖಲಿಸಿದ್ದರು ಎನ್ನುವುದು ಅವರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವ ಆರೋಪ ರಾಜಕೀಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಬಿರುಗಾಳಿಯೇ ಎಬ್ಬಿಸಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಏನೇ ಇದ್ದರೂ ವಾಟ್ಸಪ್ ಅಡ್ಮಿನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರೋ ಸದಸ್ಯ ಮಾಡುವ ಪೋಸ್ಟ್ ಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಬಹುದೇ ಎನ್ನುವ ಭೀತಿ ಉಂಟಾಗಿದೆ.
ಹಾಗಿದ್ದರೆ ವಾಟ್ಸಪ್ ಗ್ರೂಪ್ ಗಳಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಪೋಸ್ಟ್ ಗಳಿಗೂ ಅಡ್ಮಿನ್ ಜವಾಬ್ದಾರನೇ? ಆತನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಏನು? ಕಾನೂನು ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಸಿಲುಕದಿರಲು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ಕ್ರಮಗಳೇನು? ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲಿದೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಮಾಹಿತಿ
ವಾಟ್ಸಪ್ ಇಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿದ್ದು, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ಮಾಹಿತಿ ಹಂಚಿಕೆಗೆ ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪೈಕಿ ಹಲವರು ಗ್ರೂಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿರುವ ಅಡ್ಮಿನ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ಭೂಮಿಕೆಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಕಾನೂನು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗ್ರೂಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಂಚಲಾಗುವ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಅಥವಾ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ವಿಷಯಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅಡ್ಮಿನ್‌ಗಳು ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ.
ಅಡ್ಮಿನ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವ ಸಂದರ್ಭಗಳು:
- ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷ ಭಾಷೆ:
ಸದಸ್ಯರು ಹಂಚುವ ಸುಳ್ಳು ಮಾಹಿತಿ ಅಥವಾ ಜಾತಿ-ಧರ್ಮ ಆಧಾರಿತ ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣದಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಂತಿಗೆ ಭಂಗ ಉಂಟಾದರೆ, IPC ಸೆಕ್ಷನ್ 153A ಅಥವಾ 505 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದು. - ಅಶ್ಲೀಲ ಅಥವಾ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ವಿಷಯ ಹಂಚಿಕೆ:
ಮಕ್ಕಳ ಲೈಂಗಿಕ ಶೋಷಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಡಿಯೋಗಳು ಅಥವಾ ಅಶ್ಲೀಲ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹಂಚಿದರೆ IT ಕಾಯ್ದೆ ಸೆಕ್ಷನ್ 67 ಮತ್ತು POCSO ಕಾಯ್ದೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. - ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆ:
ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯ ಇರುವ ಚಲನಚಿತ್ರ ಅಥವಾ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಹಂಚಿದರೆ, ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ ಕಾಯ್ದೆ 1957ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಡ್ಮಿನ್‌ಗೂ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಇರುತ್ತದೆ. - ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು:
ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಅಥವಾ ದೇಶದ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿ ಹಂಚಿದರೆ UAPA ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಭೀರ ಆರೋಪ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು. - ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಸಹಕರಿಸದಿರುವುದು:
ತನಿಖೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲು ಪೊಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆಯ ಸೂಚನೆಗೆ ಸಹಕಾರ ನೀಡದಿದ್ದರೆ IPC ಸೆಕ್ಷನ್ 174 ಅಥವಾ IT Act ಸೆಕ್ಷನ್ 69A ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ತೀರ್ಪುಗಳು:
- ಕೇರಳ ಹೈಕೋರ್ಟ್ (2022):
ಅಡ್ಮಿನ್‌ಗಳು ಸದಸ್ಯರು ಹಂಚಿದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸದಾ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ತಡೆಯಲು ವಿಫಲರಾದರೆ ಮಾತ್ರ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಬೀಳಬಹುದು. - ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ (2019):
ಗಲಭೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿಯ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಅಡ್ಮಿನ್ ಮೇಲೆ ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅವರು ಕೇವಲ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದು ವಿಷಯದ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತರಾಗಿಲ್ಲವೆಂದು ತೋರಿಸಿದರೆ ರಕ್ಷಣೆ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ.
ಅಡ್ಮಿನ್‌ಗಳು ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳು:
- ಗ್ರೂಪ್ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿ
ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಅಶ್ಲೀಲತೆ, ದ್ವೇಷ ಭಾಷೆ, ಮತ್ತು ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿ. ಈ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಗ್ರೂಪ್ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡುವುದು ಉತ್ತಮ. - ಸಂದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಗಾ ಇಡಿ
ಆಕ್ಷೇಪಾರ್ಹ ವಿಷಯ ಕಂಡುಬಂದರೆ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹಿಂಜರಿಕೆ ಇಲ್ಲದೆ ತೆಗೆದು ಹಾಕಿ. “Only admins can send messages” ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. - ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ
ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು ವಿಚಾರ ಉದ್ಭವಿಸಿದರೆ, ಚಾಟ್‌ಗಳ ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಶಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. - ಕಾನೂನು ಸಲಹೆ ಪಡೆಯಿರಿ
ಗಂಭೀರ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ತಕ್ಷಣ ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ. - ವಾಟ್ಸಪ್‌ಗೆ ರಿಪೋರ್ಟ್ ಮಾಡಿ
ಅಪ್ರಮಾಣಿಕ ಅಥವಾ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ವಿಷಯವನ್ನು ತಕ್ಷಣ ವಾಟ್ಸಪ್‌ಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿ. - ಗೌಪ್ಯತೆ ಸುರಕ್ಷತೆ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಿ
ಲಿಂಕ್ ಮೂಲಕ ಯಾರೂ ಕೂಡಾ ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಸೇರದಂತೆ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ. ಅಪರಿಚಿತರನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.
ಭಾರತದ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ, ವಾಟ್ಸಪ್ ಗ್ರೂಪ್ ಅಡ್ಮಿನ್‌ಗಳು ಕೇವಲ ಗ್ರೂಪ್ ರಚನೆ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರವೇ ಶಿಕ್ಷಾರ್ಹರಾಗುವಂತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ತಡೆಯುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ತೋರಿದರೆ, ಅವರಿಗೆ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಎಲ್ಲ ಡಿಜಿಟಲ್ ಬಳಕೆದಾರರು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ.
